گیاهان دارویی و معطر یکی از دسته های زراعی- باغی هستند که سبقه طولانی در طب سنتی، تولید مواد غذایی و آشامیدنی داشته اند. در کشورهای چین، مصر، ایران، کلمبیا، پرو و بسیاری از کشورهای دیگر، از گیاهان دارویی بطور سنتی و در درمان بیماریها و امراض از گذشته تا کنون استفاده می شود.
اکثر گیاهان دارویی در سه گروه عطری، ادویه ای و طبی قرار می گیرند. مواد مؤثرة گیاهان دارویی (مانند اسانسها، فلاونوئیدها، رنگها و عصارهها) نه تنها در صنایع داروسازی کاربرد فراوانی دارند، بلکه از این مواد طبیعی به طور روزافزونی در صنایع بهداشتی و آرایشی برای ساخت محصولاتی نظیر شامپوها، عطر، ادکلن، خوشبوکنندههای هوا و …استفاده میشود.
بر مبنای گزارش سال 2017 مرکز بین المللی تجارت (ITC)، گیاهان دارویی و فراورده های عصاره و اسانس حاصل از آنها به عنوان تجارتی مهم در کشورهای در حال توسعه هستند. مطالعات نشان می دهد حجم تجارت گیاهان دارویی در سال ۲۰۱۸ نزدیک به ۱۴۵ میلیارد دلار است که در سال ۲۰۲۰ به سطح ۱۵۰ میلیارد دلار خواهد رسید. در حال حاضرکشورهای آلمان، چین (هنگ کنگ)، آمریکا، ژاپن، کره جنوبی، فرانسه، اسپانیا، هلند، ایتالیا و اسپانیا به عنوان بزرگترین واردکنندگان گیاهان دارویی و مواد مستخرجه از آنها (شامل اسانس و عصاره و روغن) شناخته می شوند. همچنین بزرگترین بازار گیاهان دارویی هم اکنون به قاره اروپا اختصاص دارد، اما سریعترین نرخ رشد متعلق به آسیای دور با ۹.۱ درصد است. بنا به پیشبینی بانک جهانی تا سال ۲۰۵۰، تجارت جهانی صنعت گیاهان دارویی به ۵۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید. توجه ویژه به بازارهای بینالمللی و جهانی با رویکردی علمی و دقیق، از نیازهای توسعهای این صنعت است.
در ایران حدود ۸۰۰۰ گونه گیاهی موجود است که ۲۳۰۰ گونه آن جزء گیاهان معطر و دارویی هستند و از این تعداد ۴۵۰ گونه در عطاریهای ایران به فروش میرسد.
بر اساس تحقیقی که از طرف دانشگاه علوم پزشکی تهران در مورد شایعترین گیاهان دارویی خریداری شده از عطاریها در شهر تهران انجام گردید، بیشترین گیاهان دارویی خریداری شده از عطاران:
در فصل بهار به ترتیب: گل گاو زبان ایرانی، سنبل الطیب، خاکشیر، بنفشه
در فصل تابستان به ترتیب: خاکشیر، کاسنی، شاه تره، تخم شربتی
در فصل پاییز، به ترتیب: آویشن، پنیرک، گل ختمی، بنفشه
در فصل زمستان به ترتیب: دارچین، زنجبیل، چهارگل (ترکیبی از نیلوفر، پونه، گل ختمی، سپستان، پرسیاوشان، عناب و گل بنفشه) و آویشن بودهاست.